(On)zichtbare lichamen: van neoliberaal klimaatbeleid naar radicale klimaatpolitiek

In deze bijdrage toont Shivant Jhagroe (Universiteit Leiden) hoe neoliberaal klimaatbeleid samenhangt met uitbuiting en uitsluiting. Een pervers effect van veel klimaatinitiatieven is dat vormen van ongelijkheid worden verbloemd, of erger, worden versterkt. Hierbij lopen financiële, sociale en etnisch-culturele ongelijkheden door elkaar, lokaal en mondiaal.

Jhagroe betoogt dat de oorzaak hiervan moet worden gezocht in de depolitisering van klimaatverandering, en de fixatie op slimme technologische en marktgerichte oplossingen. Vervolgens beargumenteert hij dat door het klimaatbeleid en de klimaatkwestie in bredere zin te politiseren duidelijk wordt waarom en hoe kwetsbare groepen een centrale plek moeten krijgen.

Daarom stelt de auteur voor om een onderscheid te maken tussen ‘neoliberaal klimaatbeleid’ en ‘radicale klimaatpolitiek’. Die radicale klimaatpolitiek heeft het potentieel om klimaatbeleid te ontdoen van zijn neoliberale fixatie op marktoplossingen en individuele vrijheid.

Enerzijds is er daarbij een cruciale rol voor een actieve publieke overheid die zich moet ver-antwoorden, en antwoorden geven op de vragen die de klimaatcrisis oproept. Anderzijds moeten ‘wij’, als bewuste burger-consumenten, meer radicale keuzes durven te maken. Dat houdt in dat dat je je moet verbinden aan een bepaald soort klimaatactivisme, namelijk het genre dat niet individualistisch is of via de supermarkt werkt, maar waarbij we ons inzetten voor initiatieven die klimaatdoelen koppelen aan armoedebestrijding, inclusiviteit of antiracisme. Zodoende wordt klimaatactivisme niet geïsoleerd en gekaapt door het neoliberale vertoog.

Dr. Shivant Jhagroe is als Assistant Professor werkzaam bij het Instituut Bestuurskunde van de Universiteit Leiden (Nederland). Hij doet onder meer onderzoek naar verschillende aspecten van klimaatpolitiek.