Eind 2017 kreeg Minerva-kernlid Stan De Spiegelaere “meer vrije tijd” op het verlanglijstje met cadeautjes van zijn nicht voor Kerst. Dat vonden we geen slecht idee, en dus werkten we in 2018 met denktank Minerva hard verder – geen kortere werkweek voor ons – om het debat over collectieve arbeidsduurvermindering te voeden.
We keken daarbij achteruit, vooruit en opzij. We keken achteruit met twee historici. Harry Dierckx schreef voor ons een bijdrage over de geschiedenis van de Dag van de Arbeid en de opkomst van de eight hour movements op het einde van de 19de eeuw. Jaak Brepoels schetste op zijn beurt de geschiedenis van de arbeidstijd in België vanaf de 19de eeuw tot nu. Daarbij keek hij ook al meteen kort vooruit: “Alleen al uit respect voor ons eigen verleden, uit waardering voor de strijd die onze ouders en voorouders geleverd hebben om hun kinderen en kleinkinderen een toekomst te geven, moet gewaarschuwd worden voor de flexibilisering die alle opgebouwde sociale rechten onderuit haalt én verdient de 30 urenweek als objectief alle aandacht.”
Daar is Minerva-kernlid Olivier Pintelon het volmondig mee eens. In zijn in november verschenen boek ‘De strijd om tijd’, het ideale kerstcadeau voor 2018, geeft hij weer hoe we volgens hem naar een 30 urenweek kunnen evolueren in België. In interviews met Sampol, Knack en De Standaard lichtte hij al een tipje van de sluier op. Olivier Pintelon keek ook al vooruit naar het experiment bij Femma dat op 1 januari 2019 van start gaat, en hield een pleidooi voor meer gelijkaardige experimenten mét ondersteuning van de overheid. Een goede start zou zijn dat de drie linkse partijen in 2019 naar de kiezer zouden gaan met een kortere werkweek als speerpunt, zoals kernlid Sacha Dierckx bepleitte. Strijden om tijd? #Gewoondoen!
Maar we keken niet alleen achteruit en vooruit, maar ook opzij, meer bepaald naar de buurlanden en de rest van Europa. Stan De Spiegelaere begon het jaar met de staking van de Duitse metaalbond IG Metall voor de optie op een tijdelijke 28 urenweek, en eindigde het jaar met een eerste evaluatie van hoe veel mensen voor meer vrije tijd kozen. Tussendoor keek hij ook naar Tsjechië, Oostenrijk, en een reeks voorbeelden in Spanje, Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Zijn conclusie? “Wereldvreemd, dat zijn vooral de rabiate tegenstanders van de kortere werkweek. Het zijn degene die zeggen dat het compleet onhaalbaar is die nood hebben aan een kleine reality check. Waarom? Omdat het gebeurt, omdat de kortere werkweek realiteit is, op onze wereld, hier en nu. Zij die zeggen dat het absoluut niet kan zijn dus, bijna letterlijk, vreemd aan de realiteit van onze wereld.”
Helaas weigert een deel van de commentatoren en academici het debat aan te gaan. En dat ondanks een duidelijke oproep van Stan De Spiegelaere om eens echt te debatteren over een kortere werkweek. Tegenstanders blijven grote termen bovenhalen als “economische nonsens” of schermen onterecht met het “nu niet”-argument van krapte op de arbeidsmarkt, en blijven weigeren om in te gaan op de vele argumenten en praktijkvoorbeelden die aantonen dat collectieve arbeidsduurvermindering geen economische sciencefiction hoeft te zijn.
Integendeel, zoals Olivier Pintelon schreef: “Reacties zoals die er vandaag zijn op het idee van de 30 urenweek, zijn er in de hele geschiedenis geweest. Vooruitstrevende ideeën botsen altijd op een njet van de apostelen van het conservatieve status quo. En die halen soms grootspraak boven. 'Van een andere planeet.' 'Te gek voor woorden.' Het zijn argumenten die telkens terugkomen. Maar laat je daardoor niet ontmoedigen. De samenleving is maakbaar en zal dat altijd zijn.”
Ook in 2019 zullen wij het debat daarom blijven voeden. Wie Olivier Pintelon wil horen en zien spreken over zijn boek, kan alvast terecht op de boekvoorstelling bij deBuren in Brussel op 6 februari, of kan andere evenementen opvolgen via de facebookpagina van het boek. Ook andere kernleden van denktank Minerva zullen het maatschappelijk debat blijven voeren en de praktijkvoorbeelden verder blijven verzamelen, wat ook allemaal te volgen is via onze facebookgroep over de kortere werkweek. Omdat “we onze schaarse tijd eerlijker moeten verdelen, niet alleen tussen man en vrouw, maar ook tussen arm en rijk”.
Deze bijdrage verscheen eerder bij Apache.