Het niveau van de argumentatie van de Belgische ‘liberale’ politici lijkt al net zo laag te zijn als de Belgische meerwaardebelasting: nihil.
De formatie over een mogelijke Arizona-coalitie heeft alvast één verdienste: een debat over fiscaliteit! Al is een ‘debat’ misschien veel gezegd. In deze tijden van spektakeldemocratie en Trumpiaanse overwinningen alom, moeten we ons blijkbaar ook in België tevredenstellen met populistische oneliners, pertinente onjuistheden en onnozele simplismen vanuit de politieke rechterzijde.
Niemand is daar natuurlijk beter in dan Georges-Louis Bouchez (MR). In een interview in Het Laatste Nieuws mocht hij nog eens de rijken te hulp schieten en zich verzetten tegen ‘anti-economische’ belastingen. Op haar beurt mocht Open Vld-voorzitster Eva De Bleeker in De Tijd fulmineren tegen een ‘vermogensbelasting’, terwijl een echte vermogensbelasting – helaas – niet eens op tafel is gelegd bij de Arizona-onderhandelingen.
Wat wel op tafel ligt, is een meerwaardebelasting. Vandaag bedraagt die in België … 0,0%. Het is dan ook wellicht geen toeval dat de woorden ‘meerwaarde’ en ‘meerwaardebelasting’ niet in het stuk van De Bleeker voorkomen.
Bij deze recente discussies over een meerwaardebelastingen, vallen (opnieuw) diverse observaties te maken over de rechtse argumenten.
Ten eerste verdedigt de rechterzijde haar verzet tegen welke belasting op kapitaal(inkomsten) dan ook met het argument dat ‘de rijken’ in België al zo zwaar belast worden. Daarbij bedienen ze zich van misleidende en onvolledige statistiek. Zo stelt De Bleeker: ‘Als we naar de personenbelasting kijken, betaalt de rijkste 10% ongeveer 50 procent.’ Niet alleen is het in die statistiek 46%, maar er zijn ook tal van problemen en nuances. Bovenal gaat het hier voornamelijk om inkomens uit arbeid, uitkeringen en een deeltje zelfstandige activiteiten. Inkomsten uit vermogen en inkomens die in vennootschappen opgepot worden, zijn er geen deel van.
En dat is de olifant in de kamer: inkomens uit kapitaal worden een pak minder belast in België dan inkomens uit arbeid. Zoals de Hoge Raad van Financiën onlangs concludeerde: ‘het verschil tussen de belastingdruk op inkomen uit arbeid en uit kapitaal is in ons land groter dan in de meeste OESO-landen. Dat verschil nam in ons land gevoelig toe in het voorbije decennium’. De OESO voegt er in een studie aan toe dat dat de efficiëntie van belastingstelsels kan verminderen, en dat het de ongelijkheid vergroot aangezien kapitaalinkomens geconcentreerd zijn bij de hoogste inkomens.
Ten tweede beweert de rechterzijde dat elke ‘rijkentaks’ vooral de middenklasse zal raken, aangezien de rijken zo’n belasting wel zullen ontwijken. Niet alleen is deze stelling logisch inconsistent met hun eerste stelling dat de rijken al zo zwaar belast worden, maar ook deze stelling is vals. Op tafel van de Arizona-formatie lag in de eerste plaats een meerwaardebelasting van 10%, waar die op dit moment nog … 0,0% is.
Zou zo’n meerwaardebelasting de middenklasse raken? Volgens de Nationale Bank bezit de rijkste 10% ongeveer 80% van de waarde van de beursgenoteerde aandelen, terwijl de armste helft van de bevolking minder dan 1% bezit. De afwezigheid van een meerwaardebelasting is dus een fiscale niche die vooral de rijkste 10% ten goede komt. Het is één van de redenen waarom de Financial Times in 2016 nog schreef: ‘De Belgische belastingvoordelen voor de rijken zijn bijna zo beroemd als de Belgische chocolade.’
Ten derde was de meerwaardebelasting die op tafel lag, en die Bouchez en De Bleeker afschieten, dan nog een lachertje. Niet alleen vanwege het lage tarief van 10%, maar ook vanwege verschillende vrijstellingen en achterpoortjes. In Knack antwoorde fiscaal advocaat Mark Delanote op de vraag of er een goede reden is voor de vrijstellingen: ‘Wij hebben dat onderzocht en ons antwoord was redelijk unaniem: nee.’ De geschatte opbrengst van deze meerwaardebelasting in de laatste versie van de supernota-De Wever/Bouchez bedraagt zo’n 500 miljoen euro. De vraag is of dat bedrag wel gehaald zou worden, maar daarnaast loont het de moeite om het af te zetten tegen de opbrengst van een meerwaardebelasting van 30%. Volgens het Planbureau: zo’n 2,9 miljard euro per jaar.
Ten vierde verbergen de rechtse politici hun doelstelling niet meer: de rijken rijker maken, de armen armer. Uit een analyse van Matthias Somers van Denktank Minerva van de fiscale voorstellen in de laatste versie van de supernota-De Wever/Bouchez blijkt duidelijk dat de hoogste lonen er het meest op vooruitgaan, zowel in absolute euro’s als procentueel.
Blijkbaar móet de ongelijkheid in België absoluut toenemen voor de rechterzijde. De rijken moeten niet alleen verheerlijkt worden, ze moeten ook vooral nog grotere vermogens kunnen concentreren. Niet alleen heeft grotere ongelijkheid tal van nefaste gevolgen en gaat ze in tegen de wil van de meerderheid van de Belgische bevolking, maar ze is ook nefast voor de democratie.
Willen Bouchez en De Bleeker echt meer Amerikaanse toestanden in België? Waarbij miljonairs en miljardairs verkiezingscampagnes financieren, president worden, of postjes krijgen in een plutocratische regering? Waarbij één van de rijkste personen ter wereld aan het hoofd mag komen van een dienst die regels moet afschaffen die werknemers, planeet, consumenten en burgers beschermen, maar die zijn winstvoeten niet zo goed uitkomen? Blijkbaar wel. Want De Bleeker liet op het rioolmedium van die miljardair alvast weten dat ze dat een goed idee vindt dat in België navolging verdient.
Laatste observatie: het niveau van de argumentatie van de Belgische ‘liberale’ politici lijkt al net zo laag te zijn als de Belgische meerwaardebelasting: nihil.
Samenleving & Politiek, Jaargang 31, 2024, nr. 10 (december), pagina 44 tot 45