U heeft het misschien al ergens gehoord: deze week werd een nieuwe, progressieve denktank gelanceerd, denktank Minerva. Opgericht op een moment dat het niet echt de goede kant uitgaat met de wereld.
2016 was het jaar van de brexit en Donald Trump; mogelijk wordt 2017 het jaar van Marine Le Pen en Geert Wilders. Mensen zijn duidelijk boos, en kiezen op dit moment vaak voor extreemrechtse krachten als “oplossing”. Dat heeft onder meer te maken met de gevolgen van de economische crisis die uitbrak in 2007-2008.
In het verleden leidden economische crises, zoals in de jaren 1930 en de jaren 1970, tot grote veranderingen. Nu zien we dat de crisis eerder resulteerde in meer van hetzelfde: besparingen in de openbare diensten en snijden in de sociale zekerheid, loonmatiging en langer, meer en harder werken, en nog meer vrijheden en macht voor de multinationals en de banken.
Het kan anders, nee, het móet anders. Er zijn alternatieven voor ons sociaaleconomisch systeem en voor de recepten die al decennialang het beleid bepalen. Alleen komen die alternatieven te weinig aan bod in het maatschappelijk en politiek debat.
Daarom zijn wij van start gegaan met Minerva. Om de traditionele recepten en argumenten in vraag te stellen, en aan te tonen dat er progressieve, haalbare alternatieven bestaan. Daarbij willen we heel wat thema’s behandelen: van arbeidsduurvermindering over duurzaamheid en solide pensioenen tot openbare diensten, van betaalbare huisvesting over een goede gezondheidszorg en economische democratie tot een alternatief mobiliteitsbeleid.
Met studies en opinies zullen we rond die thema’s actief zijn, in de geschreven pers, op radio en tv, en op sociale media zoals Facebook en Twitter. Zoals met onze eerste studie rond rechtvaardige fiscaliteit, waarin we onder meer aantonen dat een hogere bijdrage van de vermogens in België niet alleen rechtvaardig maar ook noodzakelijk is.
Wat maakt ons daarbij tot een “progressieve” denktank? Wel, bij alle thema’s die we behandelen worden we gedreven door de visie dat de maatschappij gebaseerd moet zijn op een aantal waarden: gelijkheid, solidariteit, democratie, vrijheid, duurzaamheid en rechtvaardigheid. Waarden die velen waarschijnlijk delen, maar die in onze huidige maatschappij al te vaak met voeten worden getreden.
Bovendien laten wij ons leiden door langetermijndenken, en kijken we los van partijpolitieke overwegingen voorbij de waan van de dag. Een progressieve denktank kijkt immers vooral vooruit, denkt na hoe de maatschappij er in de toekomst zou moeten en kunnen uitzien, en welke stappen we moeten zetten om daar te geraken.
Een Franse filosoof zei in de 17de eeuw: “du choc des idées jaillit la lumière”, of: uit de botsing van ideeën ontstaat het licht. In deze donkere tijden, hopen wij dan ook op z’n minst af en toe een felle lamp te doen branden.
Deze bijdrage verscheen in Het Belang van Limburg op 17 december 2016.